Geen biotech startup kreeg de afgelopen jaren zoveel media-aandacht als het Amerikaanse Theranos. De startup zou bloedtesten revolutionair anders maken en met één druppel bloed meer dan 200 ziektes kunnen opsporen. Theranos oprichter Elisabeth Holmes wist grote namen – waaronder Henry Kissinger – achter zich te scharen om deel te nemen in haar adviesraad en toch nog de meerderheid van aandelen te behouden. De startup werd gewaardeerd op 9 miljard dollar en Holmes werd door velen als de nieuwe Steve Jobs neergezet. Haar nieuwe manier van testen zou baanbrekend zijn en de tests werden al bij bepaalde Wallgreens (apotheek/drogist) aangeboden.
Maar toen verscheen in oktober een artikel in de Wall Street Journal dat roet in het eten gooide. Theranos zou bepaalde tests helemaal niet uitvoeren met hun revolutionaire technologie maar zou voor heel veel bloedtests afhankelijk zijn van bestaande tests en apparaten. Ook bleek dat er intern twijfel bestond over de claims van Holmes maar dat iedere vorm van kritiek keihard de kop in werd gedrukt, waarbij zelfs al direct met jurische stappen werd gedreigd. De startup bleek een potje blufpoker te hebben gespeeld.
De claim van Theranos om uit een druppeltje bloed ruim 200 aandoeningen te kunnen opsporen bleek prematuur, als het überhaupt al kan. Theranos heeft slechts 1 test die door de FDA goedgekeurd is en dit is de test om het Herpes Simplex virus op te sporen. Alle overige tests wachten nog op goedkeuring. Wallgreens wacht de goedkeuring niet af en stopte de samenwerking met de startup.
Nu doet Theranos vooral aan damage control. Holmes slaat terug met interviews en blogs dat Theranos wel degelijk op de juiste manier analyseert maar trekt ook het boetekleed aan en laat weten meer transparant te zullen werken. En juist dit laatste was al jaren het verwijt van critici. Het ontbrak aan wetenschappelijk onderzoek en peer reviews waaruit zou blijken dat de Theranos methode zou werken. Hopelijk komt Theranos er bovenop. De komende jaren moet er heel wat gebeuren om de geleden schade van de afgelopen maanden te doen vergeten. Het principe van bloedtesten zoals Theranos voorstelt, is een absolute vooruitgang. Maar uiteraard moet het wel werken.
Een effect dat Theranos met het ‘gebluf’ veroorzaakte is dat medische startups, en overigens ook startups in het algemeen, moeten gaan opboksen om niet als bubbel aangemerkt te worden. Een startup die op 9 miljard werd gewaardeerd kan net zo makkelijk omvallen als eentje die op 50.000 wordt geschat. Het vertrouwen in jonge bedrijven kan door Theranos wel eens aangetast worden en dit zou zonde zijn. In Nederland zijn we – in dit geval gelukkig – wat terughoudender. De startups in Nederland claimen soms heel wat maar investeringen worden niet zomaar gedaan.
De tijd zal leren hoe Theranos zich ontwikkelt. Maar zeker is dat er schade is ontstaan en dat kritischer dan ooit naar het bedrijf gekeken zal gaan worden.
Het bedrijf lijkt zich steeds verder af te zonderen. Die transparantie blijft ver te zoeken. Wat mij verbaast is dat een aanklacht op zich laat wachten.
3 jaar later weten we beter. Het bedrijf is niks meer waard en Holmes zal aansprakelijk gesteld worden voor fraude.