Het kabinet maakt de komende weken duidelijk hoe onze zorg er de komende jaren uitziet. Sinds april is het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) in gesprek met de belangrijkste belangengroepen uit de zorgsector, zoals de zorgaanbieders, patiëntenverenigingen en zorgverzekeraars. Samen met hen worden afspraken gemaakt om de zorg betaalbaar, toegankelijk en kwalitatief goed te houden. De afspraken staan in het Integraal Zorgakkoord en worden waarschijnlijk medio september vastgelegd. Een conceptversie lekte een paar weken geleden uit en geeft een beeld van wat patiënten kunnen verwachten. We sommen een aantal afspraken op.
Persoonlijke gezondheidsomgeving
Patiënten kunnen inmiddels gebruikmaken van een Persoonlijke Gezondheidsomgeving (PGO) voor het beheren, inzien en delen van hun medische data. Toch zijn er relatief weinig patiënten die dit digitale platform inzetten. Volgens het kabinet hebben alle Nederlanders in 2025 de beschikking en toegang tot een PGO. De komende jaren worden burgers en zorgverleners geïnformeerd over deze PGO’s. Het zal deel uitmaken van de toekomstige hybride zorg. Dit is een mix van digitale en fysieke zorg met als uitgangspunt: zelf als het kan, thuis als het kan en digitaal als het kan. Een voorbeeld is de patiënt met lichte tot matige en niet complexe psychische klachten. Die kan met online zelfhulpmodules thuis aan de gang, in plaats van maanden te wachten op een fysieke zorgafspraak. Deze data wordt via een PGO online opgeslagen en kan gedurende het zorgtraject met verschillende artsen worden gedeeld.
Niet gecontracteerde zorg
Veel patiënten krijgen onverwachts met hoge zorgkosten te maken, omdat ze onbewust voor een niet-gecontracteerde zorgaanbieder hebben gekozen. Deze zorgaanbieder heeft dus geen contract met de zorgverzekeraar waar de patiënt een zorgverzekering heeft afgesloten. Volgens het kabinet moeten patiënten veel beter worden geïnformeerd. Mogelijk dienen niet-gecontracteerde zorgaanbieders een schriftelijke offerte te sturen naar de patiënt, met daarin de details over de behandeling en de kosten voor de patiënt. Wanneer de patiënt akkoord is, dan pas start de behandeling. Overigens is de vrije artsenkeuze in gevaar. Het kabinet wil met een coulanceverbod patiënten ontmoedigen om voor niet-gecontracteerde zorg te kiezen. Patiënten met een naturapolis betalen het verschil tussen de rekening van de zorgaanbieder en de vergoeding door de zorgverzekeraar.
Aandacht voor doelgroepen
Er is speciale aandacht voor groepen met een grote maatschappelijke impact. Bij deze groepen worden meetbare doelstellingen opgesteld en gemonitord. Het gaat om ouderen met een kwetsbare gezondheid, mensen met psychische klachten, mensen met (risico op) kanker, mensen met (risico op) hart- en vaatziekten, mensen met lage gezondheidsvaardigheden en zorgprofessionals. Een voorbeeld van een doelstelling is dat Nederland in 2030 zich in de top-3 van Europese landen bevindt met de vijfjaarsoverleving van borstkanker en darmkanker. Een andere doelstelling is dat mensen met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten (en kanker) in 2025 vaker gebruikmaken van leefstijlinterventies om zo hun ongezonde gedrag (roken, alcohol, overgewicht) aan te pakken.
Meer tijd voor de patiënt
Huisartsen willen meer tijd voor de patiënt, omdat het verwijzingen naar de tweedelijnszorg voorkomt, medicatie en diagnostiek beperkt en de kwaliteit van zorg verbetert. De afgelopen jaren is dit aangekaart, maar het komt nog moeilijk van de grond. Om dit toch te bewerkstelligen komt er meer samenwerking met zorgprofessionals en het sociaal domein, wordt er gedigitaliseerd waar mogelijk, wordt de praktijkvoering van de huisarts geoptimaliseerd en komt er een taakherschikking. Ook blijkt uit de voorlopige afspraken dat meer huisartsen moeten worden opgeleid en dat er meer opleidingsplekken komen.
Centraliseren van zorg
De specialistische zorg wordt gecentraliseerd bij expertisecentra. Dit zijn de grotere (academische) ziekenhuizen in Nederland, die vooroplopen met kennis en expertise. Kleinere ziekenhuizen mogen bepaalde behandelingen niet meer uitvoeren wanneer ze niet jaarlijks de quota halen. Dit betekent dat patiënten gemiddeld een langere reistijd hebben naar de gecentraliseerde ziekenhuizen, omdat die vaak verder van huis liggen.
