WHO wil wereldwijde bevolking empoweren met zelfzorg

Recentelijk heeft de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) een adviesrapport opgesteld waarin richtlijnen staan voor het wereldwijd terugdringen van onder meer seksueel overdraagbare aandoeningen en ongewenste zwangerschappen. Het rapport geldt als mondiaal hulpmiddel voor alle betrokkenen in de zorg, van zorgaanbieders tot overheden. Er worden handvatten aangereikt die kunnen worden gebruikt om met zelfzorg nog effectiever de gezondheidsproblemen aan te pakken. Volgens de WHO is het belangrijk om een people centered approach toe te passen, waarbij een deel van de controle, vrijheid en verantwoordelijk verschuift van de arts naar de patiënt. Met andere woorden patient empowerment moet gestimuleerd worden.

Remote diagnostics

Volgens de WHO is er wereldwijd een gebrek aan kwalitatief goede zorg, die aandoeningen in een vroeg stadium kan detecteren. Ook is er een gebrek aan het succesvol voorkomen van seksueel overdraagbare aandoeningen en ongewenste zwangerschappen. Wereldwijd zijn jaarlijks meer dan 357 miljoen mensen geïnfecteerd met de meest voorkomende soa’s, zoals trichomonas, chlamydia, syfilis en gonorroe. Er wordt door de WHO aangeraden om meer focus te leggen op remote diagnostics, oftewel het diagnosticeren op afstand. Daarmee kunnen ook mensen worden bereikt die op moeilijk toegankelijke plekken wonen of die het bezoek aan een arts als barrière zien.

Een voorbeeld van remote diagnostics is het aanbieden van zelftesten. Een individu neemt zelf lichaamsmateriaal af op een eigen gekozen tijdstip, verstuurt dit vervolgens zelf naar een laboratorium en vraagt uiteindelijk ook zelf te uitslag op ter interpretatie. Soa-tests hebben bijvoorbeeld slechts een positieve of negatieve uitslag. Daarmee is medische kennis niet vereist en hoeft allen bij een positieve test een arts te worden bezocht (tenzij de symptomen blijven aanhouden). Volgens de WHO is dit follow-up proces van groot belang, aangezien de afnemer van de test op dat moment een patiënt is, die behandeld dient te worden.

Onderzoek naar zelftests

Verschillende onderzoeken over zelftests, die in meerdere landen zijn uitgevoerd, worden in het rapport behandeld. Zo kan geconcludeerd worden dat minder dan de helft van de respondenten heeft gehoord van een zelftest (46 procent). Ongeveer twee derde had nog nooit een dergelijke zelftest gebruikt en slechts 3% had er in de afgelopen drie maanden gebruik van gemaakt. Opvallend is dat 22% van de respondenten het niet noodzakelijk vond om zichzelf te testen. Zo  blijkt dat veel respondenten het idee hebben dat ze bijvoorbeeld geen soa kunnen hebben, omdat ze een relatie hebben. En dat is helaas een grote misvatting. Andere redenen om er niet gebruik van te maken is door het ontbreken van het gebruiksgemak van sommige testkits of een gebrek aan tijd om de test uit te voeren.

Omarming door zorgaanbieder

Inmiddels worden de tests om soa’s mee op te sporen steeds meer omarmt.  Ze zijn even accuraat en betrouwbaar als testen die in klinieken worden afgenomen en ze zijn gemakkelijk en anoniem te gebruiken. De symptomen van soa’s leiden vaak tot schaamte en onzekerheid die niet graag gedeeld wordt met een arts. En zeker niet wanneer je in een wachtkamer zit met andere mensen die mogelijk geïnfecteerd zijn met een geslachtsziekte. Zorgaanbieders omarmen dergelijke tests, omdat ze daarmee verborgen groepen toch weten te behandelen, die anders niet of te laat een afspraak zouden inplannen. Ook kan daarmee de werkdruk worden verlaagd, omdat een deel van de zorg nu thuis wordt uitgevoerd.

Het bieden van een zelftest ligt geheel in lijn met de people centered approach die de WHO nastreeft. Maak het individu bewust van de eigen gezondheid en biedt hem of haar tools om zelf controles uit te voeren en vervolgstappen te nemen.

Het adviesrapport WHO Consolidated Guideline on Self-Care Interventions for Health is online toegankelijk.

Door Sebas Eikholt

Sebas Eikholt werkt als freelance schrijver en redacteur bij patientempowerment.nl. Thema’s waar hij over schrijft zijn ehealth, diagnostiek en behandeling op afstand, de patiëntgerichte aanpak in de gezondheidszorg, privacykwesties en de ontwikkelingen op het gebied van het maatschappelijk (zorg) draagvlak. Hij schrijft ook voor platformen als Skipr, Smarthealth, Zorgwelzijn en Zorgvisie. Neem contact op met Sebas via sebas@patientempowerment.nl.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *